หน้าเว็บ

วันอาทิตย์ที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2555

แสงเหนือแสงใต้

ปรากฎการณ์แสงเหนือแสงใต้

 แสงออโรราหรือแสงเหนือแสงใต้ เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่สวยงาม พบได้เฉพาะบริเวณใกล้ขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ เช่น แคนาดา รัฐอลาสก้าของสหรัฐอเมริกา นอร์เวย์ สวีเดน ฟินแลนด์ รัสเซีย  แต่บางครั้งอาจจะปรากฏให้เห็นในที่ซึ่งอยู่ละติจูดต่ำลงมา  ถ้าปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นบริเวณใกล้ขั้วโลกเหนือเรียกว่าแสงเหนือ (northern lights) หรือเรียกเป็นทางการว่าแสงออโรรา บอรีเอลิส (aurora borealis)  แต่ถ้าเกิดใกล้ขั้วโลกใต้จะเรียกว่าแสงใต้  (southern lights) หรือแสงออโรรา ออสตราลิส (aurora australis) 

 คำว่า aurora เป็นภาษาลาติน มาจากชื่อเทพีแห่งรุ่งอรุณของโรมันว่าออโรรา (Aurora)  ส่วน borealis มาจากชื่อเทพเจ้าแห่งลมเหนือของกรีกว่าบอรีอัส (Boreas) 
คนแรกที่พยายามบอกว่าแสงเหนือแสงใต้เป็นเพียงปรากฏการณ์ธรรมชาติคือ อริสโตเติล ปรัชญาเมธีชาวกรีก ซึ่งยืนยันว่าแสงเหนือไม่ใช่ปรากฏการณ์จากท้องฟ้าแต่เป็นไอระเหยจากโลกแล้วเกิดการ
สับดาปกับชั้นบรรยากาศ  ถึงคำอธิบายนี้จะไม่ถูกต้องนัก แต่ก็ต้องยกความดีความชอบให้แก่ท่านในความพยายามที่จะให้มนุษย์คิดอย่างวิทยาศาสตร์มากกว่าเชื่ออย่างงมงาย  

นักวิทยาศาสตร์ชาวนอร์เวย์ชื่อ คริสเชียน เบิร์กแลนด์ (Kristian Birkeland) เป็นผู้แรกที่สามารถอธิบายปรากฏการณ์แสงเหนือแสงใต้ได้อย่างถูกต้อง   เมื่อเกิดปรากฏการณ์ผิวดวงอาทิตย์ปะทุขึ้น จะปลดปล่อยอนุภาคอิเลกตรอนทุกทิศทุกทางไปในห้วงอวกาศ เรียกว่าลมสุริยะ (Solar wind)  เมื่อลมสุริยะผ่านเข้ามาใกล้โลก  ขั้วแม่เหล็กโลกจะดึงดูดอนุภาคอิเลกตรอนบางส่วนเข้าหา  ขณะที่อิเลกตรอนผ่านเข้าใกล้ชั้นบรรยากาศโลก จะกระทบกับอะตอมหรือโมเลกุลของแก๊สที่ล่องลอยอยู่ในชั้นบรรยากาศ จึงทำให้เกิดการเรืองแสงช่นเดียวกับการทดลองอิเลกตรอนในหลอดสุญญากาศ ของเซอร์วิลเลียม คุก